

Hamile kalmak istemeyen kadınlar çeşitli korunma yöntemleri kullanarak hamileliği önlerler. Ancak bazı durumlarda, herhangi bir doğum kontrol yöntemi kullanılmamış olabilir. İşte böyle bir durumda, yani korunmasız bir cinsel ilişki sonrası, hamile kalmak istemeyen kadınların kullanabileceği ilaçlara "ertesi gün hapı" adı verilir.
Genellikle cinsel ilişkiden sonraki günün sabahında kullanımına karar verildiği için olsa gerek, “ertesi sabah hapı” olarak da isimlendirilir. Diğer doğum kontrol yöntemlerinin aksine, cinsel ilişki sonrası kullanılırlar. Kullanım cinsel ilişki sonrasında ne kadar erken olursa, hamileliği engellemede o kadar etkilidir. Çoğunlukla cinsel ilişki sonrası ilk 3 gün içinde kullanılması önerilir.
Cinsel ilişki sonrası hamile kalmaktan vaz geçilmesi, cinsel ilişki sırasında kullanılan prezervatifin yırtılması veya doğum kontrol hapı kullanımının unutulduğu durumlarda ertesi gün hapları tercih edilebilir.
Ertesi gün haplarının içinde ne bulunur ?
Haplarda; kadınlık hormonlarından sadece progesteron veya hem östrojen hem progesteron bulunabilir. Bu hormonlar yüksek dozda olduğundan sık veya fazla kullanılması kadının hormonal dengesini bozabilir ve çeşitli yan etkilere sebep olur.
Hangi tip ertesi gün hapı kullanılmalıdır ?
Her iki hormonu içeren haplar da, sadece progesteron içeren haplar da kullanılabilir. Ancak bazı kişiler, içinde östrojen bulunan hapları tolere edemeyebilir. Bulantı, kusma gibi basit yan etkiler yanında, östrojen bazı damarsal problemlere yol açabilir. Bu sebeple, her ne kadar reçetesiz satılsalar da, bu haplar doktora danışılarak kullanılmalıdır.
Kusmanın meydana geldiği zaman çok önemlidir. Genellikle östrojen içeren haplarda görülen bulantı ve kusma, hap alındıktan sonraki 2 saat içinde gerçekleşirse, tekrar hap almak gerekebilir. Bunun için doktora danışılmasında fayda vardır.
Bu yan etkiyi engellemek için, ertesi gün hapı ile birlikte bulantı giderici ilaçlar da kullanılabilir. Kusmanın 2 saatten sonra gerçekleştiği durumlarda genellikle bir şey yapmaya gerek yoktur. Bu süre içinde ilaç emilmiş olur.
Hapların içinde bulunan hormonlar, yumurtalıklardan yumurta salınımının geciktirilmesi veya önlenmesinin yanında, cinsel ilişki sonrası döllenmiş yumurtanın rahim iç yüzeyine yerleşmesini engelleyerek etki gösterirler. Eğer döllenmiş yumurta rahim içine yerleştiyse, ertesi gün hapı büyük bir olasılıkla işe yaramayacaktır.
Ertesi gün hapları ne kadar koruyucudur ?
Unutulmaması gereken en önemli şey, ertesi gün haplarının koruyuculuklarının hiçbir zaman %100 olmadığıdır. Haplar ne kadar erken kullanılırsa, etkileri o kadar fazla olur. Bu haplar genellikle en fazla %80-90 arasında koruyuculuk gösterirler.
Ertesi gün hapının gebelikten koruduğu nasıl anlaşılır ?
Kadın normal olarak adet görmesi gereken zamanda adet görürse, ertesi gün hapının işe yaradığı anlaşılır. Adet kanamasında bir gecikme olduysa, hapın işe yarayıp yaramadığı, yaptırılacak bir gebelik testi ile net bir şekilde anlaşılabilir.
Kimler ertesi gün hapını kullanmamalıdır ?
Porfiri gibi nadir görülen bir hastalığı olan kadınlar ertesi gün hapını kullanmamalıdır.
Ayrıca; karaciğer hastalığı olanlarla, Crohn hastalığı adı verilen bir bağırsak hastalığı olanlar da ertesi gün hapını kullanmamalıdır.