Sara hastalığı (epilepsi) nedir ?

Sara hastalığı, beynin elektrik sistemi ile ilgili bir hastalıktır. Beyindeki sinir hücrelerinin elektriksel iletişiminde aşırı bir artış meydana geldiğinde, kişinin hareket, davranış, duygusal durum ve çevresi ile olan iletişiminde önemli aksamalar olur. Elektrik deşarjı beynin hangi bölgesinde meydana gelirse, beynin o bölgesinin yönettiği fonksiyonlarda sorunlar meydana gelir. Beynin etkilenmesine göre sara hastalığı farklı tiplere ayrılır. Bir kişiye epilepsi hastası denmesi için nöbet geçirmiş olması gerekir. Epilepsi hastalığının belirtisi olan nöbetler birkaç saniye ile birkaç dakika arasında sürebilir ve “sara nöbeti” veya “epilepsi nöbeti” olarak adlandırılır. Sara nöbeti bazen kendiliğinden meydana gelirken, bazen de nöbeti tetikleyen birtakım faktörler sebebiyle oluşabilir.

Sara hastalığına yol açabilen durumlar nelerdir ?

Sara hastası olan kişilerin yaklaşık olarak üçte ikisinde özel bir sebep bulunamamıştır. Beynin doğal elektriksel iletişimini bozabilecek bazı etkenlerin epilepsiye sebep olacağı düşünülmektedir. Bunlar şöyle sıralanabilir:

• Ciddi kafa yaralanmaları,

• Beyin damar tıkanıklıkları,
• Beyin hastalıkları,
• Beyin tümörleri,
• Beyin enfeksiyonları (menenjit gibi),
• İnme,
• Beynin oksijensiz kalması.
   

Sara hastalığına nasıl teşhis konur ?

Sara hastalıpğına teşhis koyabilmek için gerekli bilgiler genellikle hastanın yakınından veya nöbet geçirdiğini görenlerden alınabilir. Çünkü kişi nöbet esnasında çoğunlukla bilincini kaybettiği için, ne olduğunun farkında değildir ve bu sebeple doğru bilgi veremez. Hasta bilincini kaybetmese de, ne olduğunun farkında olmayabilir.

Kişinin nöbet geçirdiği bilgisi alındıktan sonra Nöroloji uzmanı kişiyi muayene eder ve elektroensefalografi çekilmesini isteyebilir. Elektroensefalografi, kısa adı ile EEG epilepsi tanısının konulmasını sağlar.

EEG nedir ?

EEG, beynin elektriksel aktivitesini kaydedip bir kağıt üzerine çizgiler halinde yazılmasını sağlayan bir yöntemdir. Normal beyin aktivitesinin belirli bir şekli vardır. Sara nöbeti nedeniyle çizgilerde değişiklik olur. Nöroloji uzmanı hekimler EEG sonucunu değerlendirerek epilepsi varlığı veya yokluğunu doğrular.
 

Sara hastalığının ne gibi etkileri olabilir ?

Nöbetler genellikle bir uyarı olmadan meydana geldiğinden, bazı aktiviteler tehlikeli olabilir. Kişinin banyo alırken veya yüzerken nöbet geçirmesi boğulmasına bile yol açabilir. Araba kullanırken geçirilecek bir nöbet de kişinin hem kendi hem de çevresi için son derece tehlikelidir. Nöbetler esnasında hastalar düşüp bir tarafını yaralayabilir. Bunların dışında, tedavi altında olan hastalar genellikle herhangibir sorunla karşılaşmadan yaşamlarını sürdürebilir.

Sara hastalığı nasıl tedavi edilir ?

Epileptik nöbetlerin meydana gelmesini önleyici ve “antiepileptik” adı verilen ilaçlar tedavide en sık kullanılan ilaçlardır. Bu ilaçlardan en eskileri; karbamazepin, fenitoin, fenobarbital ve valproik asittir. Bunlardan sonra piyasaya çıkan; lamotrijin, topiramat, gabapentin gibi yeni nesil ilaçlar da bulunmaktadır.

Tedaviye başlandıktan sonra kullanılan ilaç etkili olmazsa, çok fazla yan etki görülürse, doktorunuz ilacın dozunu değiştirerek veya başka bir ilaca geçerek tedaviyi şekillendirebilir.

Sara hastalarının büyük bir çoğunluğu verilen ilaçları kullandıkları sürece nöbet geçirmeden yaşayabilirler. İlaç tedavisinin yanı sıra, diyet tedavisi, vagus sinirinin stimülasyonu ve sara hastalığının tipine göre cerrahi tedaviler de denenebilir.
 

Sara nöbeti geçiren birisini görürseniz ne yapmak gerekir ?

• Sakin olmaya çalışılmalıdır,
• Nöbetin ne kadar sürdüğü tespit edilmelidir,
• Nöbet geçiren kişinin çarparak kendini yaralayabileceği sert ve keskin maddeler çevresinden uzaklaştırılmalıdır,
• Nöbet geçiren kişinin nefes alıp vermesini zorlaştıracak engeller ortadan kaldırılmalıdır,
• Nöbet geçiren kişinin elleri, kolları açılmaya çalışılmamalıdır,
• Mümkünse kişi yan tarafına çevrilmelidir,
• Başının çevresine yumuşak minderler konulmalıdır,
• Ağzının içine birşey sokulmamalıdır,
• Epilepsi nöbeti 5 dakikadan uzun sürüyorsa en kısa zamanda acil yardım çağırılmalıdır.

Status epileptikus nedir ?

Uzun süren veya tekrarlayan nöbetler “status epileptikus” adı verilen bir duruma sebep olabilir. Nöbetin ve kasılmanın uzun sürmesi beynin oksijensiz kalmasına yol açabilir. Bu durumda acil serviste müdahale edilmesi gereklidir.